The list of the treasury of the Moscow state looted in 1610–1612

Cover Page

Cite item

Full Text

Open Access Open Access
Restricted Access Access granted
Restricted Access Subscription Access

Abstract

The article is devoted to the study of the "Register" of the tsar’s treasury, lost during the "Moscow ruin" in 1610–1612. The document was discovered as part of the materials of the Great Embassy of the boyar Prince I. M. Vorotynsky near Smolensk in 1615-1616. The work reveals the circumstances of the investigation and the accounts of the treasury, plundered by a foreign garrison in Moscow. The analysis of the chronology and structure of the main losses of the tsar’s treasury makes it possible to clarify the history of the "Muscovite" crown of King Sigismund III, the tsar’s "hat" received as a pledge by the regiment of Hetman Jan Sapieha, other jewels and objects given to the "army" by the great Hetman of Lithuania Karl Khodkevich and the "Moscow elder" Alexander Gosevsky. The article examines the discussion of the issue of reimbursement of the treasury that disappeared from the tsar’s treasuries and Kremlin cathedrals at the embassy congresses near Smolensk in 1615-1616 between the Moscow ambassadors and the commissars of the Polish-Lithuanian Commonwealth.

Full Text

Restricted Access

About the authors

Vyacheslav N. Kozlyakov

Institute of Russian History, Russian Academy of Sciences

Author for correspondence.
Email: otech_ist@mail.ru

Dr. Sci. (Hist.)

Russian Federation, Moscow

References

  1. Баталов А.Л. Гроб Господень в замысле «Святая Святых» Бориса Годунова // Иерусалим в русской культуре. М., 1994. С. 154–173.
  2. Бохун Т. Пацификация и пожар Москвы 29 марта – 5 апреля 1611 года // Мининские чтения. Сборник научных трудов по истории Смутного времени в России начала XVII в. В память 400-летия Нижегородского подвига. Н. Новгород, 2012. С. 280-308.
  3. Бохун Т. Польско-литовский гарнизон в Кремле (1610–1612 гг.) // Смута в России и Потоп в Речи Посполитой: опыт преодоления государственного кризиса в XVII столетии. Материалы Российско-польской научной конференции. Москва, 24–26 октября 2012 г. М., 2016. С. 194–209.
  4. Градова Б.А., Клосс Б.М., Корецкий В.И. К истории Архангельской библиотеки Д.М. Голицына // Археографический ежегодник за 1978 год. М., 1979. С. 238–253.
  5. Забелин И.Е. Братина Мамай // Археологические известия и заметки, издаваемые Императорским Московским Археологическим обществом. T. V. М., 1897. № 12. С. 369–374.
  6. Забелин И.Е. Домашний быт русских цариц в XVI и XVII ст. М.: Типография Грачева и Комп. 1869. 670 c.
  7. Козляков В.Н. Московский кремль после освобождения в 1612 году // Московский Кремль в государственной жизни России. Четыре столетия истории. М., 2016. С. 7–15.
  8. Лаврентьев А.В. «Московитская корона» в казне польских королей XѴII–XѴIII вв. (о происхождении и судьбе инсигнии) // Slověne. 2018. № 1. С. 93–114.
  9. Лаврентьев А.В. Царевич-царь-цесарь. Лжедмитрий I, его государственные печати, наградные знаки и медали. СПб.: Изд-во «Дмитрий Буланин», 2001. 236 с.
  10. Лисейцев Д.В. Государственный бюджет Московского царства рубежа 1630–1640-х гг.: Опыт реконструкции // Российская история. 2015. № 5. С. 3-26.
  11. Лисейцев Д.В. Приказная система Московского государства в эпоху Смуты. М.; Тула: Гриф и К, 2009. 792 с.
  12. Постникова-Лосева М.М. Три камеи Государственной Оружейной палаты // Памятники культуры. Новые открытия. Письменность. Искусство. Археология. 1975. М., 1976. С. 223–229.
  13. Соловьёв С.М. Сочинения. В 18 кн. Кн. V. Т. 9–10. История России с древнейших времен. М.: Мысль, 1990. 718 с.
  14. Флоря Б.Н. Польско-литовская интервенция в России и русское общество. М.: Издательство «Индрик», 2005. 416 с.
  15. Черепнин Л.В. Земские соборы Русского государства XVI–XVII вв. М.: Издательство «Наука», 1978. 418 с.
  16. Bohun Т. Moskwa. 1612. Warszawa, Dom Wydawniczy Bellona, 2005. 272 s.
  17. Nagielski M. Protestacja komisarzy Rzeczypospolitej przed posłem cesarskim o zerwaniu rokowań pokojowych z Moskwą w lutym 1616 roku // Verba volant, scripta manent: Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Zbigniewowi Anusikowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin. Łódź, 2022. S. 63–89.
  18. Polak W. Trzy misje Rokowania dyplomatyczne pomiędzy Rzeczpospolitą a Moskwą w latach 1613–1615. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014. 164 s.
  19. The house of Vasa and the house of Austria: correspondence from the years 1587 to 1668. Pt 1. The times of Sigismund III, 1587–1632. Vol. 2. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2024. 578 s.
  20. Tyszkowski K. Erazm Heidelius i jego misje polityczne w Polsce w latach 1611/6 // Sprawozdań Towarzystwa Naukowego we Lwowie. 1938. R. XVIII. Z. 1. S. 65–69.
  21. Tyszkowski K. Wojna o Smoleńsk. 1613–1615. We Lwowie, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1932. 176 s.
  22. Żojdź K. Stronnictwo Zygmunta III Wazy w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1603–1621. Rozprawa doktorska, przygotowana pod kierunkiem prof. dr. hab. Mirosława Nagielskiego. Warszawa, Uniwersytet Warszawski. 366 s.
  23. Żojdź K. Udział hetmana polnego litewskiego Krzysztofa II Radziwiłła w rokowaniach pokojowych z Moskwą na przełomie lat 1615 i 1616, [w:] Radziwiłłowie w służbie Marsa, red. M. Nagielski, K. Żojdź, Warszawa, 2017. S. 77-95.

Supplementary files

Supplementary Files
Action
1. JATS XML

Copyright (c) 2025 Russian Academy of Sciences